Sayıların Gizemi ve Tasavvufun Dinamikleri

Bu çalışma İhvân-ı Safâ’nın telif ettiği Risâleler ele almaktadır. Kitabın birinci bölümünde bahsi geçen risâleler hakkında 
kapsamlı malumat verilmektedir. İkinci bölümünde ise sayılar, matematik, aritmetik ve geometrinin bir anlamda 
metafiziği yapılarak, İhvân-ı Safâ’nın hakikate ulaşmada bu sahayla bağlantısı irdelenmektedir. Üçüncü bölümde onların 
din söylemi ele alınırken, dördüncü bölümde temel tasavvufî kavram ve terimler üzerinde detaylı izahlara yer 
verilmektedir.
İslâm dünyasında bilinen ilk İslâmî ansiklopediyi oluşturan Risâleler, aynı zamanda o dönemde var olan bilimlerin bir 
özeti mahiyetindedir. Bununla birlikte Risâleler, İslâm düşünce tarihinde eşsiz bir işlevi yerine getirmiş ve Müslüman elit 
üzerinde büyük bir etki yapmıştır. Müslüman şehirlerde el yazma nüshalarının çok sayıda bulunması, onların 
popülerliğini ve etkisini gösterir. Dinî, siyâsî bir hareketin üyeleri olan İhvân, bilerek kimliklerini gizleyerek Risâleler’i çok 
geniş bir alana yayıp ve toplumun her kesitinden insanların başvurduğu eserler haline gelmesini sağlamışlardır. Diğer 
taraftan bu dinî ve pozitif ilimler ansiklopedisi, İran’dan İspanya’ya kadar, İslâm düşünce hayatı üzerinde derin bir iz 
bırakmıştır. Bu kitabın da ortaya çıkardığı gibi, İhvân-ı Safâ, din ile dünyayı veya dünya ile ahireti birbiriyle muhalif 
olmayan çatıştırmayacak bir konuma sürükleyen, her iki alanı da kuşatan, mutlu ve erdemli insanları yetiştirmeyi amaç 
edinen bir tasavvuf felsefesi ve anlayışı sunmaktadır.